Op zondag 4 mei was de Dodenherdenking. In Helmond vond de herdenking,
volgens traditie, plaats bij het herdenkingsmonument in het
Hortensiapark. Zoals gebruikelijk, hield de burgemeester een toespraak
bij de Dodenherdenking. Via de link hieronder kunt u de toespraak van
burgemeester Elly Blanksma-van den Heuvel nog eens teruglezen.
Dames en heren, jongens en meisjes,
Ik ben niet op deze aarde gezet om onzichtbaar te zijn
Ik werd niet geboren om geweigerd te worden
Ik heb niet het leven gekregen om het bezit van iemand anders te zijn
Ik ben van mezelf
Ik heb een stem en die zal ik gebruiken
Dit zijn de eerste woorden uit The Girl Declaration. Een verklaring opgesteld door 508 meisjes uit de armste landen van onze wereld. Een vrijheidsverklaring. Een oproep om gezien en gehoord te worden.
Een oproep die ook hier en nu geldt.
We zien een tendens in onze samenleving. Een tendens die ons zorgen baart. Hele
bevolkingsgroepen moeten zich verantwoorden voor het wangedrag van enkelen. We zien dat respect voor elkaar niet vanzelfsprekend is. We zien onverschilligheid toenemen. Is deze polarisatie een symptoom? Een symptoom dat we op weg zijn naar het uitsluiten van groepen van mensen? Van verdere individualisering?
Dames en heren, jongens en meisjes,
Wij gaan leven in een wereld waarin niemand de Tweede Wereldoorlog nog heeft meegemaakt. Nu zijn er nog overlevenden en bevrijders. Mensen die ons herinneren aan de verschrikkingen van die oorlog. Wat het betekent om niet vrij te zijn.
Wanneer zij er niet meer zijn, is het aan ons. Wij moeten het ons blijven herinneren: het verlies, de pijn, de geestelijke wreedheid en het verdriet. En ook: de moed, de vreugde en het verlangen. Die herinneringen moeten we blijvend bij ons dragen. Moeten we doorgeven aan onze kinderen.
Die herinneringen vormen ons moreel kompas. En helpen ons ‘de mens’ achter problemen te zien. Ook nu. In onze eigen stad.
Wederkerigheid is dit jaar het thema van de Dodenherdenking. Wederkerige erkenning als
medemens. Dat betekent dat mensen elkaar over en weer zien staan. Dat mensen elkaar
respecteren. Dat wij elkaar oprecht zien en respecteren. Ook als de ander twee moeders heeft of geen werk. Ook als de ander een andere huidskleur heeft of een ander geloof. Ook als de ander een beperking heeft of oud is.
Het gaat over u, jou en mij. Het gaat om hoe we met elkaar samenleven, ook hier in Helmond. Hoe onze stad een veilige plek is waar vrijheid vanzelfsprekend is.
Ook als we onszelf niet in opvattingen van een ander herkennen. Ook als we overlast van elkaar ervaren. Dan is het gesprek belangrijk. Elkaar opzoeken. Begrip zoeken en vragen.
Zullen we samen zo’n stad zijn? Waar ruimte is om jezelf te zijn maar waar ook rekening met elkaar gehouden wordt. Ongeacht je afkomst, ongeacht wie je bent? Kunnen we elkaar daarop aanspreken?
Vanavond staan we stil bij de slachtoffers van oorlog en vervolging. Van de Tweede Wereldoorlog en alle andere oorlogen en conflicten. De geschiedenis leert ons dat agressie niet zomaar, uit het niets ontstaat. Er gaan jaren aan vooraf. Jaren waarin grenzen overschreden worden. Jaren waarin mensen hebben toegestaan dat grenzen overschreden werden. Jaren waarin gedacht wordt ‘het waait wel over’.
Het geloof in wederkerigheid. Het besef van wederkerigheid vraagt om actie:
Discrimineer niet en laat u niet discrimineren.
Sluit niemand uit en laat u niet uitsluiten.
Leg niemand uw overtuigingen op.
En laat niemand zijn overtuigingen aan u opleggen.
Erken de eigenheid van de mensen om u heen.
En vraag hen uw eigenheid te erkennen.
Alleen dan bouwen we met elkaar aan een samenleving op basis van respect.
Elkaar zien. Elkaar horen. Respect voor elkaar hebben. We hoeven niet te wachten op een nieuwe vrijheidsverklaring. Of op een nieuw conflict. We hoeven niet te wachten op elkaar. Het begint bij onszelf. Bij u en bij mij. Vandaag. Hier. Nu.
Of zoals de 508 meisjes die The Girl Declaration opstelden al zeiden:
Ik heb een stem en die zal ik gebruiken!
Ik vraag u om u na het spelen van de Last Post twee minuten stilte in acht te nemen.